Tại phi trường
Darfour, một buổi trưa mùa hạ. Với ngàn vạn tiếng động ồn ào hỗn loạn đến cao độ;
cảnh phi trường hôm ấy diễn ra không khác gì khung cảnh của một buổi chợ khổng
lồ đang giờ đông đúc nhất.
Phải chen lấn
giữa đoàn hành khách đi và đến, lại thêm bị đoanh vây giữa bầu không khí nóng bức
ngột ngạt in hệt cái hỏa lò, Miên có cảm tưởng như toàn bộ con người của nàng cứ
bở rệu dần đi. Đứng ngay bên cạnh Miên và không hề rời mắt khỏi khuôn mặt nhợt
nhạt, dáng đi thất thểu của nàng, Rémi cũng thấy mình dần dần mất bình tĩnh
theo. Tuy nhiên, để giúp Miên quên bớt độ nặng nề và căng thẳng của cuộc chia
tay trước mắt, thỉnh thoảng Rémi lại lên tiếng nhắc:
- Miên, coi
chừng cái xắc! Vé máy bay và tờ hộ chiếu anh đã để sẵn ở ngăn ngoài cùng.
Rémi nhắc
đi nhắc lại trong khi Miên vẫn đứng yên một chỗ. Khi thoạt nhìn thấy cánh cửa mở
ra sân bay đang từ từ kéo rộng, liệu bề không còn chần chờ được nữa, Rémi bèn
đưa tay ra, nâng cao khuôn mặt không son phấn của Miên lên, cúi xuống, ngấu nghiến
hôn lấy hôn để. Hôn xong, thả ra, thấy Miên loạng quạng như sắp ngã, thêm một lần
nữa, Rémi đưa tay giữ cho con người của nàng được đứng thẳng lại. Lấy
khăn lau mồ hôi, Rémi nói qua chuyện khác:
- Anh đã có
nhờ bác sĩ Toupin hàng ngày ghé qua nhà thăm bệnh tình cho bé Mai rồi, em không
cần phải lo lắng nhiều lắm đâu.
Miên vẫn giữ
yên lặng. Niềm thương nỗi nhớ và sự cảm động đã làm nàng nghẹn lời. Không còn
biết phải nói thêm gì nữa, Rémi cũng nhấp nhỏm như người ngồi trên lửa. Vừa
may, tiếng gọi người đi vang lên từ chiếc loa phóng thanh làm cả hai giật mình,
cuống quít nhìn nhau. Cuối cùng, nhớ sực lại Rémi đành nhích chân ra, nhường chỗ
cho người khác. Rồi, vừa đưa tay đẩy bờ lưng Miên tới trước Rémi vừa nói nho nhỏ :
- Nối đuôi
theo người ta đi, Miên! Lâu lắm qua đầu tháng tới anh đã có thể ra đây
đón em trở lại rồi.
«Ra đây,
đón em…» Câu nhắc nhở, lời hứa hẹn, đồng thời cũng là sự an ủi và niềm
khích lệ… Khổ thay, vừa nghe qua, chưa gì, Miên đã rùng mình ớn lạnh. Nội
chuyến tiễn đưa nầy, với trọn hai đêm và một ngày dài, khi trèo lên khi trụt xuống,
lúc chui nhủi bò lết như hai con thằn lằn… Rồi, nào là cảnh xác người tung toé,
xác xe tanh bành, cảnh những tràng đạn bỏ vung vãi, cảnh những thanh mã tấu và
những cái rựa bén ngót sáng rực. Cái xứ sở nầy với mấy mươi năm nội chiến không
ngừng. Mới nhớ lại, Miên đã bỏ quên sạch mọi chuyện khác để chỉ chăm chăm chú
chú tới một sự việc độc nhất: nỗi an toàn của Rémi. Quay phắt mặt lại,
Miên lên tiếng hỏi:
- Khi nào
anh trở về trại?
- Có lẽ nội
ngày mai hay ngày mốt là cùng. Đưa em đi rồi, anh sẽ lập tức liên lạc về bệnh
viện B. Ghazal để xin phương tiện di chuyển.
Hai con mắt
ráo hoảnh, cặp chân mày cau lại, Miên gắt gỏng nói tiếp :
- Lúc ở trại
em đã nhiều lần ngăn cản vì không muốn cho anh đi đưa, nhưng anh cứ không nghe.
Lần sau trở về em sẽ không báo tin cho anh biết trước.
Nói chưa
xong, Miên đã quay đầu lại, vùng vằng bước thẳng tới trước. Sau lưng nàng, Miên
có nghe tiếng chân ai hối hả chạy theo và tiếng nói của Rémi gào lớn giữa những
tiếng động khác:
- Đừng, đừng
bao giờ làm vậy! Em về trại một mình nguy hiểm lắm. Phải báo tin trước, để anh
ra đây đón. Hứa với anh đi, hứa liền đi!
Vẫn tiếp tục
bước tới trước, Miên không nhìn lại, dầu chỉ một lần, lấy lệ. Có một nỗi gì vừa
thương yêu da diết vừa nâng niu đùm bọc phơi bày lồ lộ trong cách nói
trong giọng nói và trong lối dùng chữ của Rémi, làm Miên bủn rủn cả tay chân.
Ngoài ra, hơn ai hết, Miên biết rõ rằng nếu phải nhìn lại, nếu phải nhìn rõ
khuôn mặt não nề và tình tứ của Rémi lúc đó, chắc chắn nàng sẽ không còn đủ can
đảm để ra đi, dầu chỉ đi trong một thời gian ngắn ngủi. Nhưng, sự đời! Than ôi!
Trước mặt Miên đoàn người vẫn cứ tiến, sau lưng nàng những bàn tay cứ tàn bạo đẩy
xô. Có nghĩa là, bốn phía, chung quanh nàng cái đà sống phức tạp nhiễu nhương vẫn
nhất định cản trở và đoanh vây lấy nàng. Đưa tay chùi nước mắt, Miên dỏng tai,
lắng nghe tiếng nói của Rémi vang lên lần cuối:
- Đừng khóc
nữa, Miên ơi! Tháng sau em trở lại rồi!
*
«Tháng sau
em trở lại rồi». Một sự trông chờ, một lời nhắn nhủ hay chỉ là một nỗi trấn an
cho kẻ ra đi lẫn cho người ở lại. Dầu có mang theo hay không mang theo bất cứ một
ý nghĩa nào thì câu nói sau cùng của Rémi vẫn sôi sục hoài trong bộ nhớ của
Miên. Vì lý do gì? Đó chính là câu hỏi Miên tự đặt ra cho mình ngay lúc vừa an
vị giữa lòng chiếc máy bay xuyên lục địa. Phải chăng, qua đó, có thêm một lần nữa
giúp Miên cơ hội khẳng định lại độ thâm sâu và sự keo sơn gắn bó về cuộc tình
mình. Dầu sao, dư âm của câu nói cọng thêm hình ảnh bơ phờ của Rémi, mái tóc
hoe vàng, cặp mắt trong xanh, dáng vóc cao lớn nổi bật lên một cách vô cùng lạc
lõng giữa đoàn người bản xứ da đen tóc quắn; không hiểu tại sao lại có thể làm
cho Miên cảm thấy xót xa. Đồng thời, hình ảnh đó cũng giúp nàng nôn nao hồi nhớ
lại cái thuở ban đầu.
Buổi trưa
hôm ấy…
Cũng một buổi
trưa, nơi một khung trời khác. Tại một nhà thương công ở thủ đô Canada,
nguyên là chỗ Miên phải đặt chân tới để bắt đầu giai đoạn thực tập, sau mấy năm
dài học toàn lý thuyết. Sau ba giờ cúi đầu cúi cổ chạy theo sau lưng vị giáo sư
hướng dẫn lo ghi ghi chép chép về những điều mới học được ngay trên thân xác
người bệnh, Miên và nhóm bạn cùng lớp được nghỉ để ăn trưa. Lê chân xuống dãy
nhà ăn dưới lầu, Miên chỉ còn đủ sức đưa mắt tìm một chiếc bàn trống trong góc
khuất nhất rồi thả rơi người xuống chiếc ghế dựa. Chống hai cùi chỏ lên mặt
bàn, bắt chéo hai bàn tay lại với nhau, làm gối, Miên uể oải tựa cằm lên và nhắm
nghiền mắt lại. Đang lơ mơ nửa ngủ nửa thức, Miên bỗng giật nẩy người.
- Xin lỗi
chị!
Mở choàng mắt
ra, Miên dớn dác đưa mắt nhìn quanh. Ngay trước mặt nàng, đứng đối diện bên kia
chiếc bàn ăn, xuất hiện lù lù bóng dáng của một người đàn ông da trắng. Giữa
lúc Miên còn đang lớ ngớ vì chưa biết phải chào hỏi ra sao thì người khách mới
đến đã tự tiện kéo xa chiếc ghế trống, đặt mình ngồi xuống. Rồi, cứ thản nhiên
như không, ông ta toét miệng ra cười.
- Phòng ăn
chật cứng cả người. Tôi xin phép được ngồi đây, có được không chị…
Cũng không
cần đợi Miên lắc hay gật đầu, ông ta lẹ làng đứng dậy, chồm đầu tới trước, chìa
thẳng bàn tay ra.
- Tôi xin
phép được tự giới thiệu: tôi là Rémi F., hành nghề giải phẫu. Từ Phi châu tôi
trở về đây để thay chân bác sĩ Toupin trong vòng sáu tháng.
Giới thiệu
xong, thay vì ngồi xuống, Rémi lại nhón chân lên, dí cặp mắt mèo hoang vào sát
bản tên bằng đồng Miên đang mang trên ngực áo.
- Cho phép
tôi được thử đọc tên chị : ồ -ai-mi. Ha, ha...
Cố nhịn cười,
Miên bẽn lẽn cúi đầu nhìn xuống đất.
- Chị ồ-ai-mi
ơi! Xin chị sửa giọng đọc cho tôi. Để lần sau tôi còn hi vọng…
Tên nầy...
láu cá, đã có gì đâu mà bày đặt «lần sau». Tuy nghĩ vậy, nhưng, nội ánh mắt
trong sáng, nội tiếng cười sảng khoái vô tư lự và, nhất là, nội công ăn việc
làm ông ta đang theo đuổi; tất cả, trong nháy mắt đủ sức xua đuổi đi xa cái cảm
giác bực bội lúc ban đầu (vì thình lình bị phá đám). Thấy vui vui, Miên có
khuynh hướng muốn bắt chuyện cho qua giờ khắc chờ đợi lâu lắc. Mỉm cười,
Miên lên tiếng :
- Kính chào
bác sĩ Fortin, tôi rất lấy làm hân hạnh được…
- Xin chị
vui lòng gọi tôi là Rémi, đồng thời cho phép tôi được gọi chị là Ồ…
Vẫn chúm
chím cười, Miên tự động uốn cong vành miệng để có thể phát âm rõ ràng từng tiếng,
cách đọc tên mình :
- Tên tôi
là Hồ Hải Miên, rất khó đọc. Tôi sợ rằng …
Chưa nghe dứt
câu Rémi đã vội vàng cãi lại :
- Không có
gì khó; một khi người ta thực lòng mong muốn.
Giả vờ như
không hiểu, Miên nói lảng qua chuyện khác :
- Bác sĩ
Fortin, à Rémi, ông bắt đầu làm việc tại nhà thương nầy từ lúc nào? Tại sao
chưa bao giờ tôi có dịp chạm mặt ông, dầu chỉ trên hành lang.
- Tôi về
đây đã gần một tháng. Mà…
Dừng lại,
Rémi đưa mắt nhìn Miên một lúc lâu trước khi ỡm ờ nói tiếp :
- Miên có
bao giờ thèm nhìn thấy ai đâu!
Miên
lúng túng quay đầu nhìn lơ qua chỗ khác. Qua đuôi mắt Miên có cảm tưởng Rémi vẫn
đăm đắm nhìn mình. Và, không gian tưởng chừng như lắng đọng lại. Có đến mấy
phút trôi qua rồi Miên mới kịp thời hồi tỉnh lại để lắp ba lắp bắp nói, cốt xoá
bỏ bầu không khí hình như đã bắt đầu nghiêm trọng:
- Nói vậy,
ông cũng là một thành viên của đoàn Bác sĩ vô-biên-giới?
- Quả đúng
vậy! Kể từ khi tốt nghiệp cho đến mãi hôm nay, tôi vẫn là một đệ tử trung thành
của nhóm người áo trắng lang thang đó.
Miên đắn đo
suy nghĩ, trước khi e dè đặt câu hỏi kế tiếp.
- Tại sao lại
«cho mãi đến hôm nay», chẳng lẽ chỉ nội ngày mai hay qua tháng tới ông đã đổi ý
để bỏ cuộc?
Rémi đặt
mình xuống ghế. Mãi cho đến lúc đó, Miên mới sực nhớ lại chi tiết nhỏ nhoi nầy:
thì ra, từ đầu câu chuyện Rémi vẫn cứ giữ thế đứng, với hai cùi tay chống hết
lên bàn để cho khuôn mặt được chúi nhủi về phía Miên ngồi. Sau khi xoa xoa hai
bàn tay vào nhau, Rémi hớn hở trả lời :
- Chị cứ
nghĩ thử xem! Chuyện đời biết sao để nói trước? Ngay đến vị bác sĩ sáng lập ra
hội đoàn Bác sĩ vô biên giới –Bernard Kouchner- cho tới một giai đoạn nào
đó, ông ta còn thay đổi ý định để nhảy ra làm chính trị và lập gia đình.
Nheo một
bên mắt, Miên cười cười hỏi lại:
- Nói vậy,
ông cũng nuôi tham vọng có ngày sẽ bỏ việc bỏ nhóm để nhảy ra làm chính trị và…
Đặt cái nhìn
vào chính giữa khuôn mặt đỏ bừng của Miên, Rémi lập nghiêm trả lời:
- Ba vụ chính trị sẽ không bao giờ có tôi dính dáng vào; nhưng, biết đâu có một
ngày không xa tôi sẽ noi gương ông ta ở phần thứ hai. Phải, biết đâu!
Cứ theo điệu
nầy, trước sau gì mình cũng đuối lý. Tự nhủ lòng xong, Miên e thẹn đẩy ghế đứng
dậy. Lòng náo nức, chân loạng quạng, tay thừa thãi, Miên cắm cúi đi lên lầu và
quên bẵng rằng mình chưa kịp ăn trưa.
Rồi…
Kể từ buổi
trưa hôm ấy, cuộc tình mới bắt đầu. Vào thời điểm giao kèo làm việc tại Canada
sắp chấm dứt, có một ngày, Rémi long trọng tuyên bố :
- Đây là
lúc chúng mình phải nghĩ đến chuyện chính thức lấy nhau.
- Lấy nhau!
Miên bật miệng
kêu lớn tiếng, rồi lẳng lặng đứng khựng lại. Hai mắt nàng láo liên, cơ thể nàng
chao đảo như vừa lỡ tay nốc cạn một ly rượu đầy. Dẫu rằng, hơn ai hết, Miên biết
rõ đến mười mươi mối tình sâu đậm giữa hai người. Nhưng, yêu đương là một chuyện
còn lấy nhau lại là một chuyện khác. Và, dẫu rằng Miên cũng thừa biết: một lễ
cưới với tờ giấy hôn thú là kết thúc tốt đẹp và vững bền nhất của một cuộc
tình. Một cuộc sống ấm êm, một bến bờ hạnh phúc, có nắng có mưa, có vui có buồn,
có đôi có cặp… Đó chính là nỗi mong đợi to lớn nhất của mọi người đàn bà, qua
muôn đời. Phải, của mọi người đàn bà! Huống chi một khi kẻ đó lại là Miên.
Nhưng, đặc biệt đối với hoàn cảnh của Miên thì muốn vươn tới niềm hạnh phúc
viên mãn đó, không phải là một điều dễ thực hiện. Dường như, có một hột sạn hay
một miếng miểng chén miểng sành nào đang nằm lấn cấn đâu đó trong đôi dày mới
mua làm toàn bộ con người của Miên cứ nghiêng qua ngã lại. Liếc thấy Rémi vẫn
đang nôn nóng đứng đợi, không còn biết phải làm sao hơn nữa, Miên đành trả lời
bằng một câu hỏi khác.
- Tại sao
phải lấy nhau và tại sao phải lúc nầy?
Mức độ căng
thẳng trên khuôn mặt giảm dần, Rémi nói như reo:
- Vì em phải
theo anh qua Soudan.
- Chỉ chừng
đó thôi sao? Với cái nghề y tá hiện tại và với loại việc làm thiện nguyện của
các anh, nếu thực sự muốn đi và nếu thu xếp ổn thoả thì lúc nào em đi mà chẳng
được, cần gì phải…
Quàng tay
qua, kéo Miên sát vào người, Rémi tiếp tục dìu nàng bước ra khoảng sân rộng bên
ngoài. Vừa đi vừa nói, âm điệu chỉ vừa đủ cho Miên nghe thôi.
- Em đừng
quên rằng hai đứa mình yêu nhau.
Áp đầu
vào bờ vai Rémi, Miên bắt chước, cũng trả lời khe khẽ:
- Có ai cấm
đoán chuyện chúng mình yêu nhau đâu, anh?
- Anh đang
tự hỏi có nên nhắc em chi tiết nầy hay không: khi yêu đương, con người dễ trở
nên ích kỷ. Anh muốn chiếm đoạt em và chiếm đoạt suốt đời.
Ôi, «chiếm
đoạt suốt đời!». Có ngọn đèn pha nào cực mạnh đang… chơi ác, cứ một mực xoáy thẳng
ro vào giữa khuôn mặt sượng sùng của Miên. Vừa đê mê sung sướng vừa thẹn thùng
tủi thân, Miên trào nước mắt. Nghe tiếng thút thít, Rémi lộ vẻ ngạc nhiên.
- Tại sao
em không cười mà lại khóc?
Nén cơn thổn
thức, Miên trả lời, giọng sũng nước.
- Em không
xứng đáng làm vợ anh. Anh, sự nghiệp vững bền, cuộc đời suôn sẻ, đạo đức bẩm
sinh; còn em…
Không dằn
được nữa, Rémi láu táu cướp lời:
- Còn em
thì sao?
- Em là người
đàn bà có hai con và đã qua một lần gãy đổ.
Nghe chưa
xong, Rémi đã mở rộng miệng ra, phá lên cười. Tiếng cười giòn giã vang lên cao,
cao mãi rồi toả rộng ra giữa khu vườn vắng vẻ và giữa màu nắng ban trưa hực hỡ.
Đứng yên nghe, Miên có cảm tưởng như vừa được nghe lại đâu đây thứ âm thanh vui
tai liên tục của tiếng pháo nổ trong buổi lễ rước dâu năm nào. Mới đó! Rõ, cuộc
đời không biết sao để tiên liệu trước. Miên lầm bầm trong miệng.
- Anh tạm
mượn lời nói của một danh nhân nào đó để trả lời nỗi thắc mắc em vừa nêu
ra : «Tôi yêu người đàn bà có dĩ vãng và người đàn ông có tương lai.»
Lối lý luận!
Miên nói thầm và không còn biết nên phản ứng ra sao nữa, trong khi Rémi vẫn
hăng say nói tiếp:
- Anh chỉ lặp
lại câu nói của người khác chứ thật lòng anh không hề nuôi ý định gán cho
mình ba chữ «có tương lai».
Lại dừng, lại
nói.
- Hừ, tương
lai gì, tương lai cho ai? Một khi, con đường anh đang đi là chiến trường đẫm
máu, là xó núi mù sương, là đất đá cằn cỗi, là vùng trời hạn hán, là cảnh người
thiếu ăn thiếu thuốc thiếu học thức thiếu phương tiện thiếu an toàn; là sự hiện
diện của nỗi bất công và niềm bất hạnh đời đời.
Lại dừng, lại
nói.
- Với tình
trạng môi sinh càng ngày càng nhiễu loạn, nếu cứ phải cọng thêm vào đó nỗi tham
vọng vô bờ bến và sự độc ác có sẵn của con người muôn thuở thì, nói đúng ra, tất
cả công khó của cá nhân anh và của bạn bè anh (lớp trước lẫn lớp sau) dầu cho
có cố gắng tới đâu đi nữa, rốt cuộc lại, cũng chỉ là việc đem vài ba nhúm muối
vứt vào biển cả mênh mông, mà thôi. Thấm tháp gì! Tương lai đâu, cho người lẫn
cho mình!
Buông thả
vòng tay ôm ra, hai mắt ngước nhìn trời, lần đầu tiên, Miên được nghe tiếng thở
dài não nuột xuất phát từ cửa miệng của Rémi.
- Biết làm
sao bây giờ? Chẳng lẽ chúng ta đành tâm khoanh tay lại và không chịu làm
bất cứ điều gì, cho bất cứ một ai. Thôi, kệ!
Đu cao mình
lên, hai cánh tay vươn dài, Miên ra sức vít chặt khuôn mặt của người tình. Rồi,
in hệt giống giây leo quấn quýt quanh thân mẹ, Miên hé miệng thì thầm trong tiếng
gió :
- Thôi, đủ
rồi! Đừng nói nữa, anh ơi! Em sẽ theo anh suốt cuộc đời còn lại.
…Cho mãi đến
tuần qua, bất ngờ nhận được tin bé Mai bị bệnh, Miên phải hộc tốc trở về.
…Miên gặp lại
bé Mai tại gian nhà của Vĩnh.
Đang nằm bẹp
dí, mền trùm lên tận cổ, vừa thoáng thấy bóng mẹ, con bé hối hả chống tay ngồi
bật dậy. Nhưng, khi Miên chạy a lại, định bụng sẽ ôm ghì lấy nó thì bé Mai lại
thả rơi người nằm vật xuống giường. Quay mặt vào tường, con bé cất tiếng khóc
hu hu. Đặt mình ngồi xuống bên con, Miên ân cần lên tiếng dỗ dành.
Nhưng, dầu Miên có vỗ về và khuyên giải cách nào thì con bé cũng không chịu
nín. Đã vậy, càng lúc tiếng khóc của nó càng có vẻ sướt mướt nỉ non hơn. Và cả
con người của nó thì cứ lần lần co rút lại, cong vòng nhỏ xíu in hệt một con
sâu róm. Miên có cảm tưởng hình như con bé cố tình tránh né, không muốn «bị»
bàn tay của mẹ đụng vào người. Liếc xéo qua Vĩnh, tuy đang chắp tay sau lưng
thong dong đi qua đi về nhưng khuôn mặt của ông ta cũng căng thẳng không thua
gì nàng. Phần mệt mỏi, phần chạnh lòng, Miên chán nản phủi tay đứng dậy. Không
biết phải làm gì cho qua giây phút vừa dai dẳng vừa khó chịu, Miên bèn
lên tiếng hỏi trống không:
- Thằng
Minh đâu rồi, tại sao từ nãy đến giờ tôi chẳng nhìn thấy nó?
Đang đếm bước
đều đều, nghe hỏi, Vĩnh dừng chân lại, ngập ngừng trả lời:
- À, à chắc
nó đi học chưa về.
Hoặc có đi học
hoặc không, tại sao lại «chắc» Miên tự đặt câu hỏi, rồi theo thói chanh chua cố
hữu, nàng cất giọng mai mỉa:
- Tôi muốn
biết, giả tỉ như hàng ngày nó có đến trường đều đặn như con cái nhà người khác
thì độ mấy giờ nó về đến đây?
- À, chắc
nó cũng sắp về tới.
Lại «chắc»
nữa! Cau mặt lại, Miên định bụng phải «trả đũa» bằng một vài câu xỏ
xiên cho hả nỗi hậm hực còn đầy ắp trong lòng, nhưng nghĩ kỹ –giờ nầy
mình với ông ta đã là người dưng nước lã- Miên đành ngậm cứng miệng lại, buồn
bã cúi xuống, xách hành lý lên. Vừa bước chân ra cửa, Miên vừa lạnh lùng nói với
lại:
- Nếu được,
ngay đêm nay, xin ông vui lòng đưa hai đứa nhỏ qua bên tôi.
*
*
*
Miên chưa kịp
thay đổi quần áo thì tiếng chuông gọi cửa đã vang lên. Tống đi cho rảnh nợ,
Miên hậm hực nghĩ. Nhưng nàng vẫn không khỏi mừng rú lên khi nhìn thấy
bóng dáng thân yêu của hai đứa con hiện ra, trước khung cửa mở rộng. Thằng
Minh, một tay xách bịch áo quần, tay kia dìu bé Mai. Cả hai, áo quần xốc xếch,
mặt mũi vêu vao, chẳng khác nào những đứa bé lang thang, không nhà. Xúc động đến
nghẹn ngào, Miên dang rộng hai cánh tay ra, vồ lấy, ghì sát cả hai đứa con vào
lòng. Cõi lòng tan nát, nước mắt ràn rụa, Miên ôm con, những tưởng đang ôm giữ
tro tro nỗi truân chiên của cả cuộc đời mình.
Đặt bé Mai
nằm trên giường, giữ thằng Minh trong vòng tay, Miên ngồi thừ ra, thử suy nghĩ
cặn kẽ trước khi bắt đầu mở cuộc đối thoại. Quay qua bé Mai, Miên hỏi :
- Tại sao
lúc nãy, lúc vừa gặp mẹ, con không mừng mà lại khóc?
Dấu kín
khuôn mặt trong cánh tay áo, con bé sụt sịt trả lời :
- Tại, tại
vì mẹ… bỏ anh em con.
Tim Miên
như thót lại, nhưng nàng vẫn cố dằn lòng hòng kiếm cách giải thích, cốt sao cho
vấn đề trước mắt bớt gay cấn được chừng nào hay chừng đó. Kéo tay áo con bé ra,
Miên cúi đầu xuống sát khuôn mặt xanh xao của nó, từ tốn nói:
- Mẹ đâu có
bỏ anh em con. Chẳng qua mẹ bận đi làm việc nơi xa.
Co tay chùi
nước mắt, con bé chu miệng lại, cãi lớn tiếng :
- Mọi người
đều nói rằng: «Tại sao mẹ mày không chịu làm việc ngay tại đây mà lại băng bộ
chạy qua tận mấy xứ sở xa xôi đó?»
- Tại mẹ muốn
bắt đầu bằng cách thử làm việc thiện một thời gian, xem sao. Mà, mẹ chỉ đi một
năm có sáu tháng thôi. Trong thời gian mẹ vắng mặt thì hai anh em con vẫn còn
có bố Vĩnh ở ngay bên cạnh.
- Bố đi suốt
ngày.
- Con có
anh Minh.
- Anh Minh
cũng đi.
«Anh Minh
cũng đi»; nhớ sực lại dáng điệu và những câu trả lời lúng ta lúng túng của Vĩnh
lúc nãy, Miên quay mặt lại, đưa mắt nhìn khuôn mặt tẽn tè của thằng bé. Nén tiếng
thở dài, Miên hỏi nó:
- Con có đi
học đều đặn không, Minh?
- Dạ, dạ,…
có.
- Con có
đem theo đầy đủ sách vở về đây không? Nếu có, cho mẹ xem thông tín bạ kỳ rồi.
Im lặng.
Cúi đầu.
Thấy không
cần phải tra khảo nhiều hơn nữa, Miên thẫn thờ đứng dậy, kéo thằng bé đứng dậy
theo. Hai mẹ con cùng sánh bước, đi lần ra phía ngoài. Ngồi xuống ghế bành, đặt
thằng bé lên đùi, Miên tìm cách dò hỏi, bằng một phương pháp khác.
- Thôi, con
không cần phải giải thích dài dòng làm gì. Mẹ chỉ muốn con nói rõ cho mẹ nghe về
điểm then chốt sau đây: Có lúc nào bố Vĩnh chịu bỏ thì giờ ra để hỏi han về
chuyện học hành hoặc để coi ngó bài vở và dạy kèm thêm cho hai anh em con, hay
không?
Thằng bé ngồi
yên, chỉ lắc đầu và rơm rớm nước mắt. Nhìn nó, Miên cũng ảo não lắc đầu theo. Nỗi
buồn rầu và nỗi thất vọng làm nàng tắt tiếng. Thả tay thằng bé ra, Miên đờ đẫn,
không biết mình nên nói gì làm gì, cho đúng lẽ phải. Dần dà, lòng hối hận, tình
thương con như cơn sóng nhẹ đưa hồn Miên trở về lại cái bến bờ xưa cũ, của một
ngày không xa xôi gì lắm. Lại đưa tay ra, lại kéo thằng bé vào lòng, dịu dàng,
Miên lân la tìm hiểu :
- Mẹ muốn
biết những lúc không tới trường con đi đâu?
Đang ngồi gặm
móng tay, nghe giọng nói ôn hoà của mẹ, thằng bé mắc bẫy, mở lời tâm sự:
- Con đi
lang thang trong mấy thương xá.
- Tại sao
con không ở nhà đọc sách hay xem tivi?
- Ở nhà một
mình buồn lắm. Bố đi từ sáng tới khuya bố mới chịu về.
- Còn bé
Mai nữa?
- Hễ đi học
về là nó bắt đầu khóc lóc. Con chán lắm.
Thoáng thấy
mặt thằng bé đầm đìa nước mắt, nỗi giận hờn trong lòng bỗng dưng nguội lạnh đi.
Ghì đầu thằng bé vào sát ngực mình, quay mặt về phía sau liếc mắt qua chỗ bé
Mai đang nằm –nó nằm im ru như đã ngủ say sưa- cảm thấy có phần nào yên tâm
hơn, Miên kiên nhẫn tiếp tục câu chuyện còn bỏ dở.
- Con có biết
lý do tại sao bé Mai lại thích khóc nhè như vậy không?
- Nó kêu nhớ
mẹ, nó than ở nhà không có ai lo cho nó, nó chê ngày nào cũng ăn chừng đó thứ.
- Chừng đó
thứ là những thứ gì?
- Đồ hộp và
thức ăn đông lạnh; mà, con cũng không thích ăn hoài những thứ đó…
Rõ, giọng
điệu của trẻ con! Miên nghĩ, nhưng vành miệng nàng vẫn cứ mếu xệch đi. Ngồi xổm
xuống đất, ôm trọn hai đầu gối nhỏ nhắn của bé Nam trong vòng tay, cố đè nén
cơn trào lòng đang chặn ngang cuống họng, Mai lựa lời tra hỏi tiếp :
- Là anh cả
của bé Mai, tại sao con không cố gắng lên để lo cho em trong lúc mẹ đi vắng?
Mẹ chỉ đi xa mỗi năm có sáu tháng thôi, sau nhiệm kỳ mẹ trở về, ba mẹ con mình
lại sống cạnh bên nhau.
Thay vì trả
lời, thằng Nam hấp tấp hỏi lại :
- Khi nào
thì mẹ xong nhiệm kỳ?
- Còn chừng
hai tháng nữa thôi.
Mở lớn cặp
mắt, lom lom nhìn mẹ, thằng bé bất đồ lên giọng:
- Lần
nầy mẹ về một mình hay về với ông… Rémi?
Cái nhìn và
lối hỏi, Miên chột dạ, nhưng vẫn phải trả lời, một lần cho mãi mãi về sau.
- Đương
nhiên mẹ phải trở về với Rémi vì…
- Con biết
rồi, vì ông Rémi là chồng của mẹ.
Miên còn
đang ú ớ, thì nó đã gỡ tay Miên ra, nhếch mông, lùi người về phía sau, hăm hở
nói :
- Nếu vậy
khi trở về đây mẹ cứ việc ở với cái ông Tây đó, con và bé Mai thì tiếp tục ở với
bố.
Mới thoạt
nghe qua, hai con mắt Miên đã vụt tối sầm lại. Bao nhiêu ước mơ, bao nhiêu công
khó. Chẳng lẽ nào! Tuy vậy, Miên vẫn nhướng cổ lên, nuốt nước miếng, mở miệng
ra:
- Nam, con
phải nói rõ cho mẹ nghe: Tại sao ngay sau khi mẹ đã trở về đây rồi mà hai anh
em con vẫn…
- Vì bố
đang ở một mình. Nhà bố không có ai là người lạ.
- Nhưng
Rémi đâu phải là người lạ?
Cung tay lại,
xô mạnh Miên ra, thằng bé hét:
- Tụi con
ghét ông Rémi!
Cổ họng đắng
chát, Miên sờ soạng chống tay ngồi thẳng dậy. Cố nạo, cố vét, cố kêu nài số vốn
liếng ý chí sau cùng, Miên thấy mình chỉ có thể lắp ba lắp bắp :
- Ông ta
làm gì nên tội để đến nỗi hai anh em con phải…
Không thèm
nghe tiếp, lẹ như con sóc, thằng bé vung mình đứng thẳng dậy. Quắc ngược hai
con mắt lên, thằng bé chổng mông, gào lớn :
- Tại vì
ông ta «cướp vợ» của bố và «giựt mẹ» của tụi con.
Trút xong nỗi
căm hờn, thằng bé hùng hục đi thẳng ra hướng cửa trước. Đầu óc quay vòng vòng,
Miên chết điếng cả người. Mãi sau, cố gắng lắm nàng mới có thể lồm cồm đứng dậy.
Định bụng sẽ đi theo nó, sẽ tìm cách giữ nó lại để hi vọng còn giải thích cho
nó hiểu vì lý do gì cha mẹ nó xa nhau, -với mười mấy năm trời chịu đựng trường
kỳ, kể từ lúc Miên lỡ đem thân ra làm vợ Vĩnh-, vì lý do gì Miên bước thêm bước
nữa và, nhất là, phải nhắc cho nó nhớ chuyện Miên đã thật sự rời xa Vĩnh trước,
mãi đến hai, ba năm về sau nàng mới gặp gỡ Rémi. Vậy mà, tình đời, miệng thế!
Nhưng, một khi sự bình tĩnh đã trở về, Miên lại đâm ra ngập ngừng: nàng nên bắt
đầu ra sao và bằng cách nào; một khi thằng Nam chưa tròn 12 tuổi đầu còn
bé Mai mới lên tám. Chẳng lẽ Miên lại can đảm bắt đầu kể lể nỗi khổ bằng một sự
thật ê chề và trắng trợn như sau: trong con người của Vĩnh, ngoài mảnh bằng to
tổ bố ra, hoàn toàn không có gì hết, không còn gì hết.
Bề nào, ông
ta cũng là người cha ruột của chúng nó. Và, bề nào, làm mẹ, Miên cũng có bổn phận
phải bòn mót để, ít ra, còn mong gìn giữ được một phần nhỏ nào đó trong cái gọi
là «tuổi hồng» cho những đứa con do nàng banh da xẻ thịt, đẻ ra. Ngoài ra, cho
dầu Miên có «muối mặt» đến độ vất đại qua một bên, mọi điều phải không hơn thiệt
để tha hồ mở miệng vạch trần chà đạp lên toàn bộ con người của Vĩnh thì liệu bề
hai anh em chúng nó có đủ tuổi đời và có đủ trí khôn để đặt hết niềm tin tưởng
vào lời kết tội của Miên hay không. Biết đâu đã không hiểu không tin thì
chớ chúng lại còn cắc cớ đi nghe theo lời đàm tiếu độc ác của thiên hạ để
gán ghép cho Miên cái tội tày trời «bậu gieo tiếng dữ cho rồi bậu ra». Bằng chừng
sờ sờ là hiện nay Vĩnh vẫn còn ở một mình trong khi Miên lại… đi theo người
khác. Vĩnh ở một mình để khỏi bị ràng buộc, ở một mình để được ăn chơi thả cửa,
ở một mình để được «nhận thêm» mà khỏi lo sợ cái nạn phải «tặng không»
cho ai bất cứ điều gì. Đó mới chính là thứ triết lý sống khôn ngoan, lập lờ mà
Vĩnh đã chính thức đem ra áp dụng với đời, kể từ lúc mới thành lập gia
đình. Than ôi, Miên chỉ biết rõ, đắng cay biết rõ, chua chát biết rõ một
khi đã «tay bế tay bồng» và, một khi đã đánh mất tiêu tan phần đời quí báu và
trẻ trung nhất của chính bản thân nàng.
Mà, cái lỗi
tày trời của Miên đâu phải chỉ dừng lại ở mức độ cá nhân đó? Vì, cho đến mãi về
sau khi đã thật sự lún sâu vào nỗi khổ Miên mới từ từ phát giác ra thêm sự
ân hận to lớn nầy: khi ra tay lựa… chồng cho mình, cũng có nghĩa là Miên tự ý lựa
cha cho những đứa con về sau của mình. Muốn là người cha tốt trước tiên
phải là con người tốt, kế đó là người chồng tốt; họa may ra! Đàng nầy! Ôi
thôi! Vì lựa sai chọn lầm Miên đã vô tình đưa tay ra tước đoạt mất cái quyền
«được làm con» của hai đứa nhỏ. Vậy, thủ phạm đích thực là ai? Nếu không phải
là: Miên. Còn ta thán nỗi gì? Mà, lẽ đời có lỗi thì đương nhiên phải đền bù. Nỡ
lòng nào!
Nói đúng
ra, lúc quyết định theo Rémi qua Phi châu, thoạt kỳ thuỷ, phần nào Miên
cũng có lo sợ cho nỗi an toàn của hai đứa nhỏ trước sự «vô trách nhiệm» bẩm
sinh của Vĩnh. Nhưng rồi, vì tuổi đời cứ chồng chất thêm mãi, với vốn sống và
kinh nghiệm lần hồi thu góp được, lắm khi Miên cũng có chịu khó nén lòng để suy
nghĩ lại và để tự lên tiếng trách móc mình: biết đâu trong dĩ vãng, vì lúc nào
hai đứa bé cũng có mẹ kè kè ở bên cạnh và biết đâu với bẩm tánh xét nét và khó
khăn, đôi khi Miên cũng có làm Vĩnh bực mình; do đó ông ta phải tìm cách tránh
né ra chỗ khác, rồi được trớn sẵn đà tránh né luôn chuyện… thi hành bổn phận. Một
khi Miên vắng nhà thì đương nhiên «cờ tới tay ai người nấy phất». Loài chim trời,
dã thú còn biết lo bảo vệ và lo tha mồi về bú mớm cho con; nữa là…
Nào dè! Thật
quả «đánh chết cái nết không chừa».
Nghĩ tới
nghĩ lui, suy qua tính về, Miên bấn loạn không còn biết phải làm gì hơn nữa,
ngoài chuyện đi đến và đứng dựa lưng vào tường, dõi mắt dò tìm bóng dáng của thằng
Nam. Từ đàng xa, cái bóng lùn chủn của nó đang len len lách lách giữa đám đông.
Hai vạt áo quên cài (hay sứt nút, sứt đường chỉ) xoè rộng ra hai bên như
mấy cánh buồm con tơi tả trước gió. Ơ hờ, quay mặt nhìn lui, Miên bắt gặp hình ảnh
co quắp của bé Mai trên khung giường rộng hoắc. Con bé vẫn ngủ, khuôn mặt tái
xanh, vành miệng mở rộng phơi bày hai bờ môi nứt nẻ khô khốc và trên gò má hai
vệt nước mắt còn đọng lại thành dòng.
In hệt một
con ma đói, Miên dật dờ đi đến chỗ đặt chiếc va-li nàng vừa lễ mễ đem về từ Phi
châu. Đặt mình ngồi xuống, Miên lần túi tìm lại chiếc chìa khoá. Kiếm
cách mở bung ra, Miên đưa mắt nhìn đống áo quần, giày dép, khăn lượt, son phấn,
thuốc men…; đặt kế cận cây cung cùng với bó tên bằng gỗ (quà của bé Nam) và cái
mặt nạ rằn rện (quà của bé Mai). Nghĩ tới chuyện mới cách đây có mấy ngày trời
chính Rémi đã bỏ thì giờ ra để nhờ vả, thu xếp, lựa chọn và sắp đặt vào đó tất
cả mọi thứ. «Đường về xa xôi, em đi một mình chỉ nên xách theo những gì cần thiết
nhất». Nghĩ tới cảnh, dưới ánh đèn tù mù đôi bàn tay với mười ngón dài thượt,
thoăn thoắt cứ hết nhét thứ nầy vô lại chèn thêm thứ khác vào. Nghĩ tới cái
bóng cao lớn, với mái tóc bù xù gần như không bao giờ chịu chải gỡ, in lắt lay
trên vách gian lều vải. Nghĩ tới chuyện, kể từ hôm nay Miên sẽ không bao giờ có
dịp được trở qua Phi châu nữa và cũng không bao giờ có quyền được ở cùng nhà,
ăn cùng mâm, nằm cùng chiếu với Rémi nữa. Nghĩ tới lời thề hứa «Em sẽ theo anh
suốt cuộc đời còn lại». Nghĩ tới câu dặn dò «Đừng khóc nữa, Miên ơi!
Tháng sau em trở lại rồi.» Nghĩ tới bức tường tù ngục, một mực khăng khăng giam
hãm cuộc đời mình. Nghĩ tới đoạn đời lê thê quạnh quẽ còn lại về sau…
Nghĩ tới công dã tràng xe cát…
Trong một cử
chỉ gần như vô thức, Miên xoè rộng đôi bàn tay ra, hốt trụm đống hành lý,
tung hê hết ra giữa nhà. Úp mặt giữa đống đồ đạc ngổn ngang, Miên dụi đầu
qua về, cố lục lọi tìm tòi chút hơi thừa còn lại. Chẳng thấy đâu, cái bến bờ hạnh
phúc đìu hiu ấy! Bật miệng, Miên nấc lên, khóc thành tiếng./.
Québec,
tháng giêng 2009
Hồ Phổ Lại